Elk jaar proberen honderden en misschien wel duizenden auteurs een uitgever te vinden voor hun manuscript. Dat is geen gemakkelijke opgave. Bovendien moet je oppassen voor uitgevers die in wannabe auteurs slechts een leuk verdienmodel zien. Daarom tips en waarschuwingen voor een goede aanpak die je kansen vergroot.
Bereid je goed voor als je een uitgever zoekt
Die voorbereiding start eigenlijk al voor je nog maar een letter op papier hebt gezet. Want uitgevers zoeken naar boeken die iets toevoegen aan de boeken die er al zijn. Ze zoeken naar bijzondere verhalen, vernieuwende invalshoeken, een eigen stijl of onderwerpkeuze. Doe daarom voor je begint met schrijven vergelijkend onderzoek en kijk in de boekhandel of bibliotheek welke boeken al over jouw onderwerp verschenen zijn. Beoordeel kritisch of jouw boek nog toegevoegde waarde heeft.
Als je serieus aan de slag wilt als schrijver, volg dan een schrijfcursus of neem contact op met een schrijfcoach. Natuurtalenten zijn schaars. Voor de meeste schrijvers geldt dat ze door veel te schrijven en veel te schaven geworden zijn wie ze nu zijn.
Laat je verhaal vervolgens lezen door iemand van wie je goede kritiek kunt verwachten op je stijl en op de structuur van je verhaal.
Het benaderen van een uitgever
Je manuscript insturen naar een uitgever is als solliciteren en dat betekent dat je je beste beentje voor moet zetten. Een uitgever loopt financieel risico als hij je boek uitgeeft en zoekt auteurs met wie het prettig samenwerken is en waarvan verwacht kan worden dat ze een goed en verkoopbaar boek afleveren. Stuur je manuscript daarom niet naar alle denkbare uitgevers maar wees selectief.
Zoek uit welke uitgevers een fonds hebben dat bij jouw boek past
Heeft een uitgever al eerder een boek uitgegeven in jouw genre? Benader alleen deze uitgevers en schrijf ze niet allemaal tegelijk aan. De kans is groot dat je afwijzingen zult krijgen, maar mogelijk bevatten deze afwijzingen wel adviezen die je kunt gebruiken om andere uitgevers met meer succes te benaderen. Om uit te vinden of jouw manuscript bij een bepaald fonds past, kun je alle sites van alle uitgevers napluizen of je verschansen in de bibliotheek om na te zoeken welke soortgelijke boeken door welke uitgever zijn uitgebracht. Maar de zoekfunctie van de grootste online boekwinkel kan je ook helpen. Hoe? Dat laat onderstaand filmpje zien met een voorbeeld voor non-fictie. Voor fictie geldt echter hetzelfde principe.
Stuur de juiste informatie naar de uitgevers van je keuze
Schrijf in je begeleidende brief waarom je denkt dat jouw boek in het fonds van de uitgever past. Stuur bij een non-fictieboek een inhoudsopgave mee en bij een roman een korte samenvatting van het verhaal. Meestal stuur je ook het hele manuscript mee, zodat de redacteur of uitgever het hele project in een keer kan bekijken. Maar soms geeft een uitgever aan slechts een deel van je manuscript te willen ontvangen. Dit vind je vrijwel altijd terug op de site van de uitgevers van je keuze. Voeg verder een korte biografie toe aan je brief, zodat de uitgever een beeld krijgt wie je bent en wat je motiveert. Bij non-fictie moet uit de biografie blijken dat je de juiste achtergrond hebt om over dit onderwerp te schrijven.
Pas op voor onbetrouwbare uitgevers
Uitgevers komen in soorten en maten. De ‘goede’ uitgevers hebben hart voor het boekenvak. Ze investeren in nieuwe titels en nieuwe schrijvers. Met aandacht, begeleiding, redactie, vormgeving en publiciteit. Parels van proza of poëzie die geen commercieel succes lijken te gaan brengen, worden toch uitgebracht als ze van bijzondere waarde zijn. En gefinancierd dankzij commercieel succesvolle boeken. Dat zijn de uitgevers waar elke auteur graag een thuishaven vindt.
In principe moeten alle boeken wel financieel rendement opleveren want anders kan de uitgeverij niet bestaan. Maar goede uitgevers combineren oog voor kwaliteit met een oog voor rendement. Helaas is er de laatste jaren ook een groep uitgevers bijgekomen die hun eigen rendement voorop hebben staan. Gelukkig kun je ze wel herkennen. De volgende signalen kunnen een alarmbel doen afgaan:
- De uitgever accepteert vrijwel alle manuscripten
Hij/zij heeft er vast een mooi verhaal bij, maar een ‘echte’ uitgever is kritisch en accepteert slechts een (heel) klein aantal. - Je krijgt snel lyrische feedback
Binnen enkele weken heb je een reactie die je schrijftalent en unieke invalshoek prijst. Hoe fijn dat er slechts weinig redactie nodig is! Helaas, echt goede boeken zijn vrijwel altijd een samenspel tussen een auteur en een redacteur en er wordt heel wat geschrapt en geschaafd voor er een versie ligt waar beiden blij mee zijn. - De uitgever vraagt om een financiële bijdrage
Dan mag je alert zijn. Soms vraagt men deze bijdrage door je een x aantal boeken af te laten nemen. Als je het daarna doorrekent blijkt vaak dat dat bedrag voldoende is om de hele oplage te laten drukken…Er zijn zelfs uitgevers die je om een lijst met emailadressen van familie, vrienden en bekenden vragen, zodat ze die een mail kunnen sturen als je boek verschijnt. Dat is helemaal dubieus.
Gelukkig zijn er de afgelopen jaren ook uitgevers gekomen die een geheel nieuw uitgeefmodel hanteren en het uitgeven helemaal samen met jou doen: samen investeren en samen risico nemen. Zij zijn hier vooraf volledig transparant over. S2 uitgevers is hiervan een goed voorbeeld: transparant, vakbekwaam en behaalt mooie successen samen met auteurs. - Er is geen standaard auteurscontract
Wel krijg je met allerlei beperkingen te maken. Over de rechten en wat je wel en niet mag doen. Soms zelfs over de rechten van je personages. Stel je voor dat J.K. Rowling de rechten op Harry en Hermelien had afgestaan aan haar uitgever…
De modelcontracten voor auteurs kunnen je houvast bieden bij het beoordelen van een contract dat je wordt aangeboden. Als dat iets afwijkt van het modelcontract, hoeft dat je niet argwanend te maken. Er kan een goede reden voor zijn. Maar zo weet je wel wat de standaard in de markt is.
